Ütopya yazımının ilk örneği Platon'un Devlet'i kabul edilir. Her ne kadar edebi bir eser olmasa ve Platon tasarısını ütopik olarak görmese de tasarısı ütopik bulunduğundan, ilk olarak anılır. Sonrasında daha pek çok ütopya yazılmış. Yeterli olgunluğa ulaşan her görüş gibi o da karşıt görüşünü yarattı ve distopya doğdu. Dolayısıyla ütopya ve distopyayı birbirinden ayırmak güçtür. Yani her ütopya kendi distopyasından hareket etmiştir. Bizim edebiyatımızda da önce ütopyalar yazılmış ve ne yazık ki hala tam bir distopya yazılmamış. Demek henüz bu kadar olgun bir düşünce değil bizde.
İdeal Devlet (El Medinetü'l Fazıla) - Farabi
Kitap zannederim bizim edebiyatımızın ilk ütopyasıdır. O dönemin diğer Müslümanları gibi Farabi de Platon 'dan etkilenmiş. 9. yüzyılda yazılmış. Mutluluğa ulaşmak için kurulan her şehir erdemli şehirdir. Mutluluğa erişmek amacıyla el ele vererek çalışan bir millete “erdemli bir millet”, bütün milletleri mutluluğa ulaşmak için el birliğiyle çalışan bir dünyaya da “erdemli dünya” denir. Böylece, erdemli bir toplumdan erdemli bir "dünya devleti"ne ulaşılır. Bana kalırsa zamanın gerisinde kalmış bir üslup ve tasarı. yine de okuyacaklar için Divan Kitap'tan çıktı. Bulmak biraz zor. Bu arada ilk distopyamızın 2013 yılında Türkçe'ye çevrilmiş olması da utanç verici.
Serbest İnsanlar Ülkesinde - Ahmet Ağaoğlu
1930 tarihlidir. Serbest Fırka'nın iç tüzüğünü de Ahmet Ağaoğlu yazmıştır. Partinin ve kitabın ismi ne kadar da paralel değil mi? Faşist solidarizmden de komünist kolektivizmden de oldukça uzak bir ütopya. Liberal denebilir. Bu haliyle kalıp distopya romanlarından daha iç açıcı. Sanayii Nefise Matbaası'ndan çıkmış bendeki basım. Başka baskısı var mıdır bilmem ama bulmak zor iş.
Yalnızız - Peyami Safa
Tam bir ütopya demek zor ama romanda sıkça bahsi geçen Simerenya sebebiyle bu listeye aldım. Nefis bir kitap. Mutlaka okunmalı. Bir eşi daha yazılmadı bana kalırsa. En son Ötüken'den de çıktı. Bulmak kolay.
Uzay Çiftçileri - Ali Nar
Sıradışı bir kitap: İslami bilimkurgu. Yayınevi bu şekilde takdim etmiş. İslam Birliği Uzay Komisyonu'nun Halep'teki uzay üssünde açılan kursa yaptığı çağrı ile başlıyor kitap. Refref II adlı bir uzay gemisi Nuh'un gemisi işlevini görür fakat onun görevi her soyu uzaya taşımaktır. Kötü bir kitap ama meraklısı için ilginç olabilir. Bulmak kolay değil fakat çok zor da sayılmaz. 3-5 TL eder en fazla. Yıl:1988.
Yokistan Tasarısı - İlhan Mimaroğlu
Din, mülkiyet, işsizlik ve ailenin olmadığı bir ülke. Komünist-kapitalist (?) bir ekonomi. Toplumun çekirdeği aile değil, bireydir. İzinsiz doğum yapmak suçtur vs. Vasatın üstü, okunabilir. Pan'dan çıkalı epey oluyor, bulmak zor.
Boşvermişler - Sabri Gürses
Yokoluş ve herşeyin çöküşünü savunan dişil bir topluluk (boşvermişler) yönetim gücünü uzun zamandır ellerinde tutuyorlardır. Doğumun yasaklanması, cinsel devrim, insan avı gibi distopya klişeleriyle dolu. Okunmaya değecek kadar ilginç Mitos'tan çıktı, bulmak oldukça zor.
Teleandregenos Ütopyasında Evlilik Hayatı - Adam Şenel
Kabaca aile kurumunun eleştirisidir. Tek eşlilik yerilir. Teleandregenos da kadın erkek arası uzaklığı ifade eden bir sözcük. Adıyla müsemma bir kitap yani. Alaycı bir dili var. Amatörce yazılmış. Yeni baskısı yapıldı. Kalburüstü yerlerde bulunabilir.
