Derler ki Herodotos 'tarihin baba'sıysa, Thukydides 'tarih biliminin babası'dır. Zira Thukydides yalnızca olayları anlatmaz, nedenlerini sonuçlarını kestirmeye çalışır. Milli Güvenlik hocası kadar soğuk ve ciddidir. Sululuğu sevmez. Homeros'tan Herodotos'a kadar çok kişi paparasından nasiplenmiştir. Kitap Belge Yayınları'ndan çıktı, Furkan Akderin çevirdi. İnternetten ya da kalbur üstü kitapçılardan edinebilirsiniz.
Savaş Yunan tarihi açısından önemlidir. Konuya uzak olanlar için çok basit bir özet geçelim. Atina diğer Yunan şehir devletleri üzerinde egemenlik kurmak ister. Bunu daha önce de diplomasi yoluyla yahut kaba kuvvetle dener. Kimi zaman da başarılı olur. Karşı kutupta da Sparta vardır. Yayılmacı bir politika gütmez. Oldukça kapalı bir toplumdur. Neredeyse tüm nüfusunu savaşçı olarak yetişiren bir şehir devletidir. Atina'ya boyun eğmek istemeyenler genellikle Sparta'dan yardım isterler. Yine aynı senaryo oynanır ve iki kutup savaşır fakat bu kez önemli bir fark vardır. Tüm Yunan devletlerinin ezeli düşmanı Persler, Sparta ile ittifak kurarlar. Atina kaybeder ve Sparta yanlısı aristokratik despot bir yönetim (otuz tiranlar) başa geçer. Fakat bu iktidar mücadelesinden Atina galip çıkar. Bu olay halkı demokrasiye daha sıkı bağlar. Artık demokrasi şehrin ve halkının namusu olur. Thukydides işte bu savaşı anlatır kitabında. Baştan postayı koyar girişte: "Eserim toplantıda okunurken masalımsı şeylerin bulunamaması dolayısıyla belki eğlendirici bir tesir bırakmaz. Geçmişteki şeyler gibi, yeryüzü olaylarında adet olduğu üzere, bir zaman gelip aynı yahut benzer şekilde meydana gelecek şeyler üzerine de eksiksiz bilgi edinmek isteyenlerin onu faydalı bulmaları yeter. Bu eser sürekli bir mal olmak için yazılmıştır, o an için dinlenecek gösterişli bir süs olarak değil." Ben mi kötü niyetliyim bilmem ama hedefte Herodotos ve onun eğlencelik kitabı var gibi duruyor. Tabii şu da bir gerçek ki Thukydides sadece hikayeler anlatmamış, olayları çözümlemeye de çalışmış. Kitabı okurken tırnaklarınızı yiyecek, yavaş yavaş oluşan güç dengesi karşısında gözleriniz kamaşacak. Bu yüzden realizm'in babası sayılır. Söylemeden geçemeyeceğim, bu kitap her ne kadar objektif olduğunu iddia etse de yer yer kötü bir propagandadır. "Herkes yasalar karşısında eşittir" Oysa dünyanın hiçbir topluluğunda hiçbir dönem böyle bir şey yaşanmamıştır. Hele ki Yunan kentlerinde asla yaşanmamıştır. Nüfusunun hatırı sayılır bölümü köle olan bir toplumda nasıl herkes yasalar karşısında eşit olabilir ki zaten? "Ezilenleri koruruz", "Güç küçük bir azınlığın elnde değil, halktadır." gibi gerçek dışı iddialar var ama kabul edilebilir. Zira hiçbir toplumun idealleri ve yaptıkları örtüşemezken bunu Atina'dan beklemek insafsızlık olur.
Siyasi tarih meraklıları, diplomasi hayranları okumalı. Güç dengesi nasıl oluşuyor, bozuluyor; güçlü zayıf üzerindeki tahakkümünü nasıl daim kılıyor; zorbalık nasıl da kibarca hükmediyor, hepsini Thukydides anlatıyor.
